ADD in lockdown – als je emmer overloopt

Je hebt ADD en bent in “lockdown”. Je emmertje loopt eerder over dan anders. Daar heb ik last van – en jij zult dat vast ook herkennen.

Thuis zitten, afstand houden, iedere dag weer slecht nieuws. En buiten weergaloze rust en het meest prachtige lenteweer dat je je maar voor kunt stellen.

Ik word er bij tijd en wijle bijzonder onrustig van, lusteloos en rusteloos. Moedeloos soms. Meer dan anders mentaal afwezig, verdwaald in mijn hoofd, warrig. Wat is er aan de hand? Hoe ga ik daarmee om? Hoe houden we het vol?

In dit artikel begin ik met het samenvatten en begrijpen van de psychische impact die de lockdown heeft, in het bijzonder op mensen met ADD. Probeer ik de vinger op de zere wonde te leggen. Een wond die teruggaat naar de oorsprong van ADD: een (soms korte) periode van stressvol en pijnlijk gebrek aan èchte aandacht in je allervroegste jeugd.

Oplopende emoties en spanning, in combinatie met ‘sociale onthouding’, brengen gevoelens van contactloosheid en stress omhoog die die wond weer ‘aantikt’. Van hieruit kan de oplopende innerlijke spanning en warrigheid in je hoofd worden verklaard. En een gevoel van moedeloosheid en lusteloosheid dat je dreigt te verlammen. Vervolgens leg ik uit wat er precies gebeurt en wat je eraan kunt doen – al dan niet met mijn hulp als jouw ADD-coach.

Deze lockdown gaat niet maar zo over

De diepe en langdurige impact van wat wij inmiddels de “intelligente lockdown” noemen begint geleidelijk in te dalen. Het is belangrijk om die impact onder ogen te zien en er voor jezelf en elkaar een antwoord op te vinden.

Het is immers een illusie te denken dat het allemaal snel over zal zijn. Een groot deel van de maatregelen (en hun economische en maatschappelijke effecten) zal de komende maanden, en misschien ook wel langer, noodzakelijkerwijs voortduren. En onze manier van leven diepgaand beïnvloeden.

De psycho-pandemie

Een van de effecten van de quarantainemaatregelen en de “anderhalve meter samenleving” is een forse toename van psychosociale problemen. Daar maak ik mij grote zorgen over.

In dat kader spreekt men ook wel terecht van een emotionele pandemie, die in de slipstream van de virusuitbraak om zich heen aan het grijpen is. Met evenzeer langdurige na-effecten. De Belgische psychiater Dirk de Wachter ziet dat gebeuren (zie bron):

“In China is het virus al enigszins gepasseerd. Daar zijn intussen studies uitgevoerd naar de psychologische impact van leven in afzondering. Die is ernstig. De cijfers van depressie, angst en posttraumatische stressstoornis zijn maal vier gegaan en twintig tot dertig procent van de bevolking vertoont symptomen.”
– Dirk de Wachter –

Juist ook bij ADD

Dus niet gek dat iedereen daar een tik van meekrijgt. Dat geldt vanzelfsprekend ook, en in verhoogde mate, voor mensen met ADD. Mensen zoals jij en ik. Zo voel ik dat. Ik zal je uitleggen waarom.

Wat het betekent – en wat er van je wordt gevraagd, wat je kunt doen om jezelf en de ander/AnDDer te helpen om vol te houden – wordt mij pas geleidelijk duidelijk. Graag neem ik je ook daarin mee.

Twee aspecten

Twee aspecten wil ik er daarbij uitlichten. Enerzijds de effecten van de persoonlijke lockdown: zelfisolatie, afstand houden en ‘sociale onthouding’. En anderzijds de effecten van een intens toegenomen bestaansonzekerheid. Wat betekenen die in het bijzonder voor hooggevoelige mensen, en daarbinnen vooral ook voor mensen met ADD?

Bestaansonzekerheid

Om met het laatste te beginnen: een zekere bestaansonzekerheid is een natuurlijke conditie van het leven. Het dwingt ons om ons aan te passen, te groeien. Als het goed is zijn we daarvoor uitgerust – innerlijk en maatschappelijk.

Nu echter wordt ons bestaan op een voor onze generaties ongekende, veel indringender manier bedreigd. Die dreiging is op de eerste plaats fysiek: COVID-19 kan een bijzonder ernstige ziekte zijn die dodelijk kan aflopen. Kortom, je kunt met reden zorg hebben voor jezelf en voor je naasten.

Daarnaast speelt de diepe economische en maatschappelijke impact van de lockdown. Een impact die ongekend en plotseling is èn die nog lang sporen na zal laten. Hoe langer de situatie voortduurt, hoe zwaarder het wordt. Denk aan ondernemers die vrezen voor hun zaak, anderen die vrezen voor hun werk. Juist ook bij ADD-ers, die toch al vaker zelfstandig of ‘flexibel’ zijn en meer moeite hebben om hun zaakjes financieel-administratief op orde te houden, kan dit tot zware stress leiden.

Dit alles wekt in brede zin bij veel mensen gevoelens op van angst en onzekerheid, verdriet en teleurstelling, zwaarmoedigheid en machteloosheid.

Achtergrondruis

Deze gevoelens worden nog eens voortdurend versterkt door een bombardement aan slecht nieuws via de media. Maar ook simpelweg, doordat iedere ontmoeting met een medemens verbonden is geraakt aan: pas op!, afstand houden! Je dus voortdurend herinnert aan de mogelijkheid van wederzijdse besmetting – en dus gevaar.

De effecten van bestaansonzekerheid

De effecten van dit aspect merk ik voortdurend – en zal jij ook herkennen:

• Hoe angstiger je wordt voor je eigen gezondheid of die van anderen, hoe gevoeliger je wordt voor externe prikkels (de kuchende voorbijganger; slecht nieuws) en interne prikkels (wat voel ik zelf, angstige gedachten);
• Ook gaat je hoofd voller zitten met (vaak ook halfbewuste) gedachten – of nog lichter: een zweem van permanente zorgelijkheid – over hoe het verder moet, wat er met je baan of zaak gebeuren zal.

Met andere woorden: het versterkt de meest in het oog springende symptomen van ADD. Denk aan: in je hoofd zitten, malen, moeite met focus en concentratie, mentale onrust, motivatieverlies en lusteloosheid.

Daar bovenop: de persoonlijke lockdown

Daar komt een hele belangrijke versterkende factor bij: de lockdown, het effect van maatregelen om de pandemie in te dammen. Deze treffen iedereen in min of meerdere mate, maar opnieuw mensen met ADD in het bijzonder.

Hoewel ons in Nederland de mate van lockdown als in Italië, Spanje en Frankrijk bespaard gebleven is, is het effect in termen van (zelf)isolatie en beperking overal vergelijkbaar.

Je hebt hier weliswaar geen ‘vergunning’ nodig voor een korte wandeling buiten, of een bezoekje aan het tuincentrum. Toch ligt er een zware morele en sociale druk op thuis blijven. Zeker als je niet in de ‘vitale sectoren’ werkzaam bent en dus ook wordt geacht thuis te werken. Dus doe je dat als het maar even kan.

De effecten van ‘blijf in je kot’

Het effect van in principe thuis blijven en thuis werken is, dat je bij wijze van spreken dag en nacht met je partner en eventuele kinderen samen bent.

Thuis werken levert je op zich je minder prikkels op dan op kantoor bijvoorbeeld. Maar … met kinderen om je heen kan het werk weer ‘a hell of a job’ worden, hoe gezellig het ook soms kan zijn. Gelukkig komt hierin binnenkort verlichting. Maar toch, ook met z’n tweeën opgehokt zijn heeft zijn eigen uitdagingen:

• Door het ‘uit je doen zijn’ (ook door de eerder genoemde effecten op je gevoel van bestaanszekerheid) kunnen en zullen ADD verschijnselen als afwezigheid, verstrooidheid, en vergeetachtigheid meer tot uitdrukking komen.
• Dat valt ook je partner op, die op dezelfde situatie misschien juist reageert met een verlangen naar méér ordening en structuur (‘opruimen’, ‘klusjes doen’), en zich er extra aan kan ergeren.
• Dat levert jou dan weer extra stress op, en extra druk op je gevoel van eigenwaarde, waardoor er emotioneel een vicieuze cirkel – om niet te zeggen: neerwaartse spiraal – kan ontstaan.

Tegelijk ben je verstoken van onbevangen en fysiek sociaal contact met – nabijheid van – collega’s, ouders, volwassen kinderen en kleinkinderen en andere familie, buren, vrienden en vriendinnen. Sociale onthouding noemen we dat. Dat laatste is nog eens extra zwaar als je alleenstaand bent, of alleen moet zorgen voor kleine kinderen.

Verlangen naar liefde en aandacht

Juist in tijden als deze heeft ieder mens behoefte aan onderlinge steun, er voor elkaar zijn, elkaar troost en ondersteuning bieden. Wil je elkaar ontmoeten, elkaars gevoelens delen en samen verwerken, de liefde en nabijheid van een goede vriend(in) of familielid ervaren, een arm om de ander heen slaan. En juist nu zijn die mogelijkheden behoorlijk ingeperkt. Bovendien ligt over ieder contact ook nog eens de zweem van besmetting, gevaar, afstand houden, sociale controle.

Gevoelens van verdriet en eenzaamheid, verlatenheid hierover nemen dan ook breeduit toe.

Ambivalentie

Dat is voor iedereen lastig, maar juist voor mensen met ADD is dat extra uitdagend. Mensen met ADD hebben bij uitstek een complexe relatie met het thema verbinding, relatie, hechting, geborgenheid, liefde. Dat heeft alles te maken met de bijzondere achtergrond van ADD als reactie op een vroegkinderlijk tekort aan èchte aandacht (waarover verderop meer – of lees hier als je niet wachten kunt).

Hoe groot in bepaalde fasen van je ontwikkeling je onzekerheid en schuchterheid hierbij ook is, onderhuids is er een intense behoefte aan èchte aandacht. Aan wat wij ‘holding’ noemen. Het gevoel gedragen en geborgen – veilig en geliefd – te zijn.

Daar komt dan nog bij, dat juist ook mensen met ADD meer dan gemiddeld last hebben van schaamte- en schuldgevoelens. Je wil de ander niet besmetten of belasten en toch voel je het verlangen om je genegenheid te uiten, even vast te houden, nabij te zijn. Net als het verlangen er even uit te zijn. Zondige en schadelijke verlangens! Het gevoel is altijd daar, dat je de kantjes ervan af loopt, over grenzen gaat, niet voldoet. En dat je daarop aangesproken gaat worden.

Het is niet moeilijk te begrijpen dat dit allerlei ambivalente – en daarmee verwarrende – gevoelens in je oproept.

Ronddobberen

Alles bij elkaar worden we heen en weer geslingerd tussen angstigheid èn sereniteit, isolatie èn (verlangen naar) saamhorigheid, waarbinnen moeten zien te acteren. Een absurde werkelijkheid, die onwerkelijk aanvoelt. Of beter: contactloos, “uit contact zijn”. En breder: het gevoel geeft houvast te verliezen, grip op wat werkelijk is, mogelijk is. Dwingt ons uiteindelijk om stil te staan bij wat wèl echt is, werkelijk is. Ook dat kan eng zijn.

Bovendien kost het meer dan ooit moeite om zin en betekenis te zien, zin en levenslust te ervaren, je tot dingen te zetten. Omdat je geen aangrijpingspunt meer voelt, je de grip verliest. Het leven voelt als teflon.

De kans op verveling en lusteloosheid in één neemt daarmee toe. En kom je in hyperfocus, dan is de kans groter dat die op negatieve zaken (zoals corona, ziekte, recessie, relatieproblemen, zorgelijke of angstige gedachten) gericht is, waaruit je je nog moeilijker dan anders los kunt maken.

Je doet dan wat je systeem geleerd heeft te doen in tijden van benauwenis: dissociëren. Er niet zijn, niet hoeven voelen, niet pijnlijk te hoeven verlangen, ‘weg te dromen’.

De schone slaapster

De neiging is dan om als de schone slaapster – Doornroosje – in slaap te sukkelen. Om je, geprikt aan de vlastol van de lockdown, de stekels van het virus, je terug te trekken. Niet alleen in je huis, maar ook in de verdovende mist in je hoofd, een grijze cocon van contactloosheid.

En tegelijk maakt dit het allemaal alleen maar erger. Je weet dat je wakker moet blijven – nee: wàkkerder moet worden. Dat nu echt de tijd daar is om echt te ontwaken. Bijna: voor het te laat is. Dat is ook wat ik bedoel met: de dromer in jezelf uit laten komen. “To unlock yourself.” Maar hoe doe je dat?

Jezelf wakker kussen!

Je kunt jezelf hierbij langs twee sporen helpen. Allereerst door bewust te werken aan ontspanning (in brede zin – maar dat wordt straks duidelijk). Vervolgens door je open te stellen voor je zielsverlangen.

• Het eerste spoor helpt je om grip op jezelf te houden. Het helpt je ook om het (ondanks alles) toch nog (of: juíst) plezierig te hebben, productief en gelukkig te zijn.
• Het tweede helpt je om de ruimte en verbinding die daardoor ontstaat van binnenuit te bezielen. Echte Verbinding, Liefde, Kalmte en Moed vanuit je Essentie te ervaren en uit te stralen.

Het emmertje

Om met Ontspanning te beginnen: begrijpen hoe het bewustzijn werkt, jouw bewustzijn werkt, heeft een onmiddellijk helend en verzachtend effect. Een mooi model hiervoor is het befaamde emmertje van Cathelijne Wildervanck (ADHD-Nederland). Het model helpt je te begrijpen hoe je vrij beschikbare bewustzijn ongemerkt gevuld wordt met allerlei ballast.

Voor een mooie uiteenzetting van het model verwijs ik graag naar een online beschikbare animatie hierover van Cathelijne.

Ballast die deels noodzakelijk is om überhaupt te kunnen bestaan (denk aan: zelfbewustzijn, informatieverwerking, emoties), maar die ook nodeloos opgezwollen kan zijn. Hoe meer van dergelijke ballast, hoe minder ruimte er is voor ‘vrij bewustzijn’. Bewustzijn dat je in kunt zetten om echt in het hier en nu te zijn, dingen te bedenken, te genieten, te groeien.

In die ballast zijn verschillende laagjes te onderkennen en op ieder laagje kan je jezelf op een constructieve manier ondersteunen om die ballast zo effectief en dus dun mogelijk te maken.

Spanning boven en onder

Ontspanning begint boven en onder in het model. Het bijzondere – en uitdagende – in deze tijd is namelijk, dat de spanning in je lijf (of eigenlijk: je autonome zenuwstelsel) en je gevoeligheid beide verhoogd zullen zijn. En doorwerken naar ‘binnen’ toe.

Om onderaan te beginnen, bij je toch al hogere gevoeligheid: meer spanning in en om je heen kan je alerter maken op prikkels, soms zelfs ongemerkt ‘hyperwaakzaam’ maken. Daardoor wordt de onderste laag in het emmertje groter. Zelfs al neemt het gebruikelijke prikkelniveau (door de stilte om je heen) af – je neemt er relatief nóg meer van op. Je raakt ‘gespitst’.

Hoe het vervolgens werkt: alle opgenomen prikkels worden ook langs je alarmsysteem in je hersenen (de amygdala) gevoerd – om te checken of het geen alarmsignalen zijn. Nog meer prikkels betekent dan bijna automatisch meer spanning (want: stressreacties) in je autonome zenuwstelsel.

En van bovenaf: spanning in je lijf, zelfs als je je daar niet bewust van bent (je raakt er ook een beetje aan gewend), geeft ook extra interne signalen – prikkels – naar het alarmsysteem in je brein (je amygdala). Waardoor je opnieuw alerter, waakzamer en stressvoller wordt.

Wat je hoofd ermee doet

Doordat dat verhoogde alarmniveau niet verklaard kan worden door wat je ziet gaat je brein als het ware vanzelf redenen verzinnen waarom je toch bang of zorgelijk moet zijn. Je gaat piekeren.

Bovendien zorgt stress ervoor dat je vrije bewustzijn, je vermogen dingen in verband, groter, ruimer te zien, vermindert. Je gaat geleidelijk aan een mentale blikvernauwing lijden. Gericht op bevestiging van wat je al dacht – vreesde eigenlijk. Zo wordt opnieuw die zichzelf versterkende vicieuze cirkel nog dwingender.

De cirkel doorbreken

Je hiervan bewust te zijn stelt je in staat jezelf stelselmatig te ontspannen, deze neerwaartse spiraal te doorbreken. Dat kan je doen door:

• met lichaamsgerichte aandachtsmeditatie je 1) bewust te worden van spanning in je lijf, b) te luisteren naar en benoemen wat er in je leeft en c) af te kicken van de neiging je zorgelijke gedachten te maken;
• eventueel daaraan voorafgaand: doelgericht aanspannen en ontspannen van spiergroepen;
• rustgevende, ontspannende activiteiten te doen terwijl je je aandachtig afstemt op hoe je op dat moment bent. Denk aan: de natuur in gaan, (matige) lichaamsbeweging, tuinieren, naar muziek luisteren (of de stilte opzoeken), creatief bezig zijn.

Emoties en motivatie

Een tweede aspect van ontspanning is het aandachtig aanwezig zijn bij en benoemen van je emoties en gevoelens. Die kom je al vanzelf tegen als je met aandacht de bovenstaande suggesties doet. De ervaring leert dat als je op een accepterende manier voor jezelf bijvoorbeeld zegt “Er is een gevoel van angst in mij”, dat dan vanzelf al het angstige gevoel verzacht. Alsof dat angstige deel in jou eigenlijk vooral erkenning wil, gehoord wil worden. Dat werkt vergelijkbaar bij andere lastige gevoelens.

Daarnaast kan je voor ontspanning op emotie-niveau het volgende overwegen:

• Wees geduldig met jezelf en met ook je ‘negatieve’ emoties. Een houding van zelfcompassie is zoveel constructiever dan zelftwijfel en -afwijzing, of je flink houden en wegdrukken.
• Humor en creativiteit helpen je om op een andere, ruimer en vrijer makende manier met stress om te gaan.
• Je houden aan de 1,5 meter afstand hoeft geen ‘sociale onthouding’ te betekenen. Zoek elkaar op, maak van je hart geen moordkuil. Ook: er voor anderen zijn is zo helend voor jezelf.
• Lusteloosheid en verveling zijn te ondervangen door je toch te zetten aan klussen/projecten die je eigenlijk altijd al wel wilde, en/of die je een onmiddellijk gevoel van bevrediging geven. Het hoeft daarbij niet meteen groots te zijn.
• En daarnaast bewust ook regelmatig echt gewoon niks te doen, te mijmeren.

Gevolgschade

Een belangrijke laag in het emmertjes-model is wat Cathelijne ‘gevolgschade’ noemt. Daaronder verstaat zij bij je ingesleten negatieve overtuigingen over jezelf als gevolg van afwijzing door anderen. Dat is vaak ook weer het gevolg van mislukte of moeizame pogingen jezelf aan te passen aan de normen en waarden van anderen. “Hoe het hoort” dus, ter onderscheid van “Wat Wèl Werkt” voor jou (wat vaak nogal ondergesneeuwd is).

Veel hiervan is gerelateerd aan je ADD, maar heeft eigenlijk niets met ADD zelf te maken. Daarom heet het ook gevolgschade.

Je zult herkennen dat die gevolgschade juist nu extra opspeelt. In je relatie, je veranderde werkomstandigheden, etc. Weer wat suggesties:

Lockdown-relatieperikelen

Je ADD-trekjes spelen extra op in deze tijd. Tegelijk vallen ze je partner ook extra op. Je zit immers met elkaar opgehokt. Dat geeft aanleiding tot irritatie en verwijten en ondergraaft je gevoel van eigenwaarde. De remedie is:

• Bespreek met hem/haar, aan de hand van dit artikel, hoe jouw emmertje werkt. Maak begrijpelijk waarom je nu vaker dissocieert, verstrooid en onrustig bent.
• Onderzoek of zijn/haar reactie vergelijkbaar maar omgekeerd kan zijn: juist extra behoefte aan structuur en regelmaat, betrouwbaarheid en controle. En toon daar begrip voor –
• Bespreek wat zijn/haar reageren met jou doet: dat je er verdrietig van wordt, je de beste intenties hebt, je je er onmachtig over voelt. Je emmertje ook eerder vol doet lopen.
• Als hij/zij echt van je houdt en jou – onder de streep – waardeert wie jij bent, dan zal hij/zij zich realiseren dat dat zich slecht verhoudt tot wat hij/zij met jou doet. En ruimte voelen ook de ‘minpuntjes’ boven de streep meer kunnen accepteren, of er luchtiger mee omgaan.
• Omgekeerd zou jij er begrip voor kunnen hebben, dat hij/zij zich niet gezien voelt door wat hij/zij ervaart als desinteresse, onverantwoordelijkheid, ook al bedoel jij dat juist helemaal niet.

Bij mij/ons werkt dat tenminste. Tenminste, voorlopig weer even, want dit is precies de valkuil die wij elkaar – en het leven voor ons – klaar hebben gezet. Het punt waarop je allebei te groeien hebt. Zie ook mijn artikel ADD en de Liefde.

Lockdown-werkperikelen

Op je werk had je, mijn artikel “ADD aan het Werk” indachtig , je gebruikshandleiding hoe je het fijnste werkt nou net voor elkaar. Thuis werken verandert dat behoorlijk. Dus:

• Voel na wat er NU (nog) wèl voor je werkt en wat er anders kan of moet – probeer daar ruimte voor te maken.
• Beeldbellen is een mooie uitvinding, maar is niet hetzelfde als elkaar face-to-face spreken, vergaderen, etc. Sommige dingen kunnen prima, onder bepaalde voorwaarden (strakke agenda, korter!), maar andere dingen (brainstormen bijvoorbeeld) niet. Stel jezelf ervoor open dat (met elkaar) te ontdekken.
• Je gaat onherroepelijk het dagelijkse contact met collega’s/medewerkers missen. Zoek manieren om er toch voor elkaar en bij elkaar te zijn. Dat kan ook incidenteel een bezoek aan kantoor zijn. Of zo maar videobellen bij een kop koffie.

Overtuigingen

Een belangrijk aspect op deze laag van ‘gevolgschade’ zijn beperkende overtuigingen. Enerzijds beperkende overtuigingen over jezelf die je ingenomen hebt. Maar anderzijds ook over deze situatie. Graag nodig ik je uit om daar ook een draai in te maken:

• Je bent geneigd je blik te vernauwen naar wat er niet kan – maar kijk eens wat er nog steeds mogelijk is. Zeker in Nederland. Zoek elkaar op met (beeld)bellen of schrijf een brief. Bezoek het tuincentrum als het rustig is, maak een praatje met de cassière, de voorbijganger in het bos. Wees blij dat je hier leeft en niet in Madrid of New York!
• Laat los en accepteer waar je zelfs niets aan kunt doen. Heb het noodlot lief. En zoek daarbinnen naar manieren om er het beste van te maken. Kijk naar nieuwe mogelijkheden om dingen anders te doen.
• Kijk ook ruimer om je heen, ook ècht. Verruim je blik, zie hoe mooi de natuur is, hoe rustig de binnenstad. Probeer om dagelijks een tijdje panoramisch te kijken en zo je blik ook daadwerkelijk ruim te maken. Ervaar dat lente-universum eens als troost. Dank God op je blote knietjes dat dit alles niet eind oktober begonnen is. Dat de dagen juist lichter worden.

Persoonlijk Zijn

Dan blijft er nog een belangrijke laag in het midden over: je persoonlijkheid, wie jij nu eenmaal (geworden) bent. Met dus heel je wordingsgeschiedenis ook, want veel van die ‘gevolgschade’ heeft zich óók in je persoonlijkheid ingevreten.

Dat is relevant, want zelfs je ADD zèlf is het gevolg van jouw manier van omgaan met contactverlies in je allervroegste jeugd en met de stress die je daarbij ervoer. Ik gaf dat hierboven al aan. Als je Scattered Minds van Gabor Maté gelezen hebt (zie ook Èchte aandacht en ADD en de Liefde), dan kan je begrijpen waarom dat gevoel van contactloosheid en hulpeloosheid dat mensen nu ervaren juist voor mensen met ADD zo stressvol is. Het is dit vroegkinderlijk trauma dat door de hele lockdown situatie wordt ‘aangetikt’.

Tegelijk biedt dit inzicht perspectief op heling. Het voert voor nu te ver hier al te diep op in te gaan, maar juist een crisis als deze kan heel goed aanleiding zijn om ook eens op Zijnsniveau met jezelf aan de slag te gaan. Zijnsgeoriënteerde coaching & therapie te zoeken. Toewerken naar jouw oorspronkelijke ‘vrije staat’. Voor hoe dat werkt verwijs ik graag nogmaals naar mijn artikel Èchte aandacht – een Queeste naar Heling bij ADD.

Zielsverlangen

Een eerste hint van wat zo’n proces vermag, wat jij vermag, kan gevonden worden door je open te stellen voor de kracht van jouw zielsverlangen. Je te realiseren èn accepteren, dat iedere èchte moeilijkheid die je in het leven ervaart, als achterkant een diep gevoeld verlangen heeft. En een aangrijpingspunt voor bevrijding en groei.

Als je vervolgens durft toe te staan intens te verlangen wat je ziel ècht wil, en tegelijk los te laten of en hoe dat vervuld zou kunnen worden, dan volstrekt zich iets wonderlijks. Dan ervaar je de vervulling ervan in jezelf, als een bron die oneindig overstroomt. Zodra die stroom in en door jou heen de wereld in stroomt, fungeert het als kompas voor wat er werkt voor jou. Voor je persoonlijke groei, juist ook in deze corona-tijden.

Voor mijzelf voelde het moment dat ik echt mijn zielsverlangen toeliet – erin ging – als een openbaring. Het hielp mij vanaf dat moment om met deze hele crisis te dealen. Tegelijk gaf het een impuls aan mijn werk.

Desalniettemin …

Het een en ander laat onverlet, dat de hele corona crisis en alle maatregelen eromheen een diepgaande psychologische (en sociologische) impact hebben. Daar komt eigenlijk nu pas aandacht voor, terwijl de maatregelen maar voortduren en de “anderhalve meter maatschappij” gepresenteerd wordt als ‘het nieuwe normaal’. Ik denk bijvoorbeeld aan het recente prachtige artikel van filosofe Stine Jensen in het NRC over hoe vriendschappelijke relaties worden aangedaan. En de maatschappelijke impact daar weer van.

Verbinding maken met je diepste verlangen – waar dat juist nu zo geraakt wordt – maakt dat je eens te meer die impact voelt. Maakt, dat je eens te meer voelt hoe belangrijk liefde en vriendschap, verbinding en nabijheid, aanraken en aangeraakt worden voor je zijn. Dat je daarover – net als ik – soms verdrietig en soms opstandig, maar altijd diep verlangend naar bent, màg zijn. Daarvoor ruimte maken in je hart, er zorgzaam voor zijn naar jezelf en anderen, sterkt en troost tegelijk.

Ik hoop dat we daar vervolgens meer dan vroeger van doordrongen raken – omdat we het herkennen in onze vezels – en het ons niet meer af laten nemen. Dat we dit meenemen naar het post-corona tijdperk. Ik kan niet wachten.

© Gerphil Kerkhof | april 2020

Tot slot

Dit artikel werd geschreven tijdens wat inmiddels de 1e golf heette. Inmiddels (oktober) zitten we in de 2e golf en keert de lockdown half terug. Daar bovenop komt de verplichting tot het dragen van mondkapjes in publieke binnenruimtes. Dat laatste vormt een extra psychologische belasting voor iedereen, maar vooral voor hen die moeite hebben met oogcontact en gewend zijn naar de mond te kijken voor menselijk contact. Zoals veel mensen met ADD en ASS (autisme), en slechthorenden natuurlijk. Voor hen schreef ik Oog-in-oog met de mondmasker-manie.

Beide artikelen maken deel uit van een hele reeks over ADD en hoe ik er tegenaan kijk. Vanuit mijn eigen ervaring met mijzelf en wat ik tegenkom bij mijn ADD-cliënten. Kijk maar eens in mijn ADHD artikelenoverzicht. Als je op zoek bent naar ADD coaching, kijk dan eens wat ik te bieden heb op mijn ADD Coaching pagina. Woon je een beetje ver weg van Haarlem? Geen probleem, zeker nu is online coaching ook een prima optie.

Zou je geen artikel willen missen? Abonneer je dan op mijn Nieuwsbrief – voor een bericht als er weer een publicatie is.